Gustavo Dudamel w Polsce

„Najgorszą rzeczą w byciu biednym nie jest brak jedzenia i dachu nad głową, ale poczucie, że jest się nikim” – powiedział Jose Antonio Abreu – wenezuelski ekonomista i muzyk, który rozdaje najbiedniejszym dzieciom instrumenty. Swoją akcję rozpoczął w 1975 roku – na darmową lekcję muzyki, której udzielił w garażu, przyszło 11 dzieci. Na każdej następnej ilość chętnych podwajała się. Stworzona w ten sposób orkiestra zabłysnęła dwa lata później na International Youth Festival w szkockim Aberdeen. Wtedy właśnie rząd zdecydował się na finansowanie akcji, a Jose Antonio Abreu postanowił poświęcić się realizowaniu swojego marzenia. Chciał, żeby dzieci z wszystkich warstw społecznych miały dostęp do muzyki. Dziś program El Sistema jest jedną z najlepiej funkcjonujących akcji społecznych na świecie. Z bezpłatnych lekcji gry na instrumentach korzysta 350 tys. wenezuelskich dzieci, z czego 90 proc. pochodzi z najbiedniejszych warstw społecznych.

 

W Wenezueli pod auspicjami „Systemu” funkcjonuje ok. 125 młodych orkiestr i 180 centrów nauczania. W ciągu 30 lat powstał samonapędzający się mechanizm. Po zakończeniu muzycznej edukacji część dzieci zostaje nauczycielami i zakłada nowe centra, w których uczą się następne pokolenia. Abreu przekonuje, że nauka muzyki daje szansę na zwalczenie „duchowej biedy”, budząc w młodych ludziach siłę do pokonania trudności. Zapewniając muzyczną edukację, El Sistema wyciąga młodych ludzi z ekstremalnej biedy i uzależnień oraz zapobiega kryminalnym zachowaniom.

Zgodnie z wizją Abreu, orkiestra reprezentuje idealne społeczeństwo, dlatego im prędzej dziecko zostanie do niej włączone, tym lepiej. „Pokazujemy im, czym jest odpowiedzialność, praca w grupie, szacunek, kooperacja i etyka pracy. Nie wszystkie dzieci muszą zostać profesjonalnymi muzykami. Mogą być lekarzami, prawnikami albo uczyć literatury. Muzyka zmienia ich na zawsze”.

 

Edicson Ruiz zanim zajął się muzyką, pakował zakupy w supermarkecie. Wolny czas spędzał na ulicy. Dziś jest światowej sławy kontrabasistą, który w wieku 17 lat został najmłodszym członkiem Berlińskiej Orkiestry Symfonicznej. Wraz z Natalią Luis-Bassa – głównym dyrygentem Orkiestry Symfonicznej w Huddersfield i Edwardem Pulgarem – znanym skrzypkiem i dyrygentem zaczynał swoją karierę w orkiestrze, która jest wizytówką i najsławniejszym produktem „Systemu”: Simon Bolivar Youth Orchestra. Tam trafiają bowiem najlepsi z wenezuelskich muzyków wykształconych w ramach programu. Koncertują w najbardziej prestiżowych salach świata. W trakcie występów nie siedzą sztywno – bujają się, skaczą, wymachują instrumentami.

 

W Simon Bolivar Youth Orchestra zaczynał też światowej sławy dyrygent Gustavo Dudamel. Dziś stoi na jej czele, a jako dyrektor muzyczny orkiestry symfonicznej w Gothenburgu i filharmonii w Los Angeles jest jednocześnie najjaśniej świecącą gwiazdą El Sistema.

 

W wieku 13 lat Legner Lacosta był uzależniony od heroiny, nosił przy sobie pistolet kaliber 38 i handlował narkotykami na przedmieściach Caracas. Dwa lata później trafił do poprawczaka. Po wyjściu dostał klarnet. Nauczyciel pokazał mu, jak zagrać krótką melodię. Legner ćwiczył ją przez cały następny dzień. Po dwóch latach wrócił do poprawczaka uczyć inne dzieci muzyki. Jest przekonany, że uratowała mu życie – uwolniła skumulowaną złość i nauczyła żyć bez przemocy. Kiedy Legner Lacosta po raz pierwszy dostał do ręki klarnet, pomyślał, że to żart. Nie mógł uwierzyć, że ktoś mu zaufał i pożyczył tak drogą rzecz. „Po chwili zrozumiałem, że dostałem ten klarnet w prezencie. Pomyślałem, że trzyma się go dużo lepiej niż broń”.

 

Koncert ten jest preludium polskich obchodów Bicentenario – 200 rocznicy uzyskania niepodległości przez osiem krajów Ameryki Środkowej i Południowej.

 

Alberto Ginastera (1916-1983)
Tańce z baletu Estancia op. 8
1. Los trabajadores agrícolas
2. Danza del trigo
3. Los peones de hacienda
4. Danza final (Malambo)

Inocente Carreño (ur. 1919)
Margaritena (Glosa Sinfónica)

 

Przerwa / Intermission

Igor Strawiński (1882-1971)

Święto wiosny

Część I: Uwielbienie Ziemi
1. Wstęp  (Lento – Piú mosso – Tempo I)
2. Wiosenne wróżby - Tańce dziewcząt (Tempo giusto)
3. Zabawa w porywanie (Presto)
4. Wiosenne korowody (Tranquillo – Sostenuto e pesante – Vivo – Tempo I)
5. Walka dwóch plemion (Molto allegro)
6. Pochód Mędrców (Molto allegro)
7. Mędrzec (Lento)
8. Uwielbienie Ziemi - Taniec Ziemi (Lento – Prestissimo)

 

Część II: Ofiara
1. Wstęp (Largo)
2. Mistyczny krąg dziewcząt (Andante con moto - Piú mosso – Tempo I)
3. Uwielbienie Wybranej (Vivo)
4. Wzywanie duchów przodków (Lento)
5. Rytualny obrzęd nad duchami przodków (Lento)
6. Święty taniec Wybranej (Allegro Moderato)

 

BILETY: od 50 do 300 zł do nabycia poprzez www.ticketportal.pl , www.eventim.pl